โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพรชุมชนเพื่อเพิ่มมูลค่าและขยายโอกาสสู่ตลาดสากล

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : อ.ดร.ธารีชล ดงสงคราม

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : ชุมชน

พื้นที่ดำเนินงาน : บ้านอ้อยช้าง ตำบล ท่าตูม อำเภอ เมืองมหาสารคาม จังหวัด มหาสารคาม 44000

ระยะเวลาดำเนินงาน : 1 ตุลาคม 3100 – 30 กันยายน 3111

วัตถุประสงค์โครงการ :
1. เพื่อส่งเสริมการปลูกสมุนไพรของชุมชนให้มีคุณภาพได้มาตรฐาน
2. เพื่อส่งเสริมและยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์สมุนไพรสู่มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน
3. เพื่อศึกษาช่องทางการตลาดและขยายโอกาสการเข้าถึงตลาดสากลสำหรับผลิตภัณฑ์สมุนไพร

กิจกรรมหลัก :
1. ส่งเสริมการปลูกพืชสมุนไพรของชุมชนให้มีคุณภาพได้มาตรฐาน
2. ส่งเสริมและยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์สมุนไพรสู่มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน
3. ศึกษาช่องทางการตลาดและขยายโอกาสการเข้าถึงตลาดสากลสำหรับผลิตภัณฑ์สมุนไพรชุมชน
4. ถอดบทเรียนคืนสู่ชุมชน

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 35 คน

งบประมาณที่ใช้ : 100,000 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
1) พืชสมุนไพรที่มีคุณภาพเข้าสู่มาตรฐาน จำนวน 1 ชนิด
2) องค์ความรู้การปลูกสมุนไพรด้วยมาตรฐานการเกษตรที่ดี (Good Agricultural Practices: GAP) เพื่อลดสารปนเปื้อน จำนวน 1 เรื่อง
3) ผลิตภัณฑ์ชุมชนที่เข้าสู่มาตรฐาน จำนวน 1 ชิ้น
4) องค์ความรู้ด้านการยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชน จำนวน 1 เรื่อง
5) ผลิตภัณฑ์ที่เข้าสู่การขายช่องทางการตลาดแบบออนไลน์ จำนวน 3 ชิ้น
6) ผู้ประกอบการชุมชนมีรายได้ เพิ่มขึ้น ร้อยละ 10
7) ระดับความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ย 4.59

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
1. ชุมชนสามารถเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชุมชน เพิ่มคุณภาพพืชสมุนไพร เพิ่มกลุ่มลูกค้าและเพิ่มช่องทางการจำหน่ายให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้น
2. เกิดการทำงานร่วมกันทั้งหมาวิทยาลัยและชุมชนเพื่อการแก้ปัญหาในชุมชน การพัฒนาเกษตรกร กลุ่มอาชีพ กลุ่มผลิตภัณฑ์ ส่งเสริมการจำหน่าย สร้างงานสร้างรายได้ในชุมชน กระบวนการดังกล่าวล้วนผ่านการทำงานแบบมีส่วนร่วม มีเครือข่ายความร่วมมือ
3. ชุมชนได้ยกระดับการปลูกพืชสมุนไพรและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชนท้องถิ่นสู่ตลาดดิจิทัล ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตในชุมชนจะเป็นการใช้ทรัพยากร วัตถุดิบ ที่มีอยู่ในชุมชน ที่ชุมชนผลิตเองจึงมีความปลอดภัย

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
การบูรณาการกับการเรียนการสอน
รายวิชาวิศวกรสังคมเพื่อการพัฒนาชุมชน วิชาเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม และวิชาผู้ประกอบการชุมชนในยุคดิจิทัล
วิธีการใช้ประโยชน์ นักศึกษาได้ลงพื้นที่เพื่อปฏิบัติการวิเคราะห์และศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาการเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม บริบท ปัญหาของกลุ่มในชุมชน ด้วยกระบวนการวิศวกรสังคม และในด้านการเป็นผู้ประกอบการชุมชนของชุมชน นำผลที่ศึกษามาจัดทำแนวทางการพัฒนาการเป็นผู้ประกอบการในชุมชน

ความต่อเนื่องของโครงการ :
เป็นการปรับปรุงพัฒนาและเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์เดิมให้มีความทันสมัย และขยายตลาดทั้งช่องทางออนไลน์และออฟไลน์ ส่งเสริมการปลูกพืชปลอดภัย เพื่อให้มีสมุนไพรที่ปลอดภัยใช้ในการแปรรูปของผลิตภัณฑ์ชุมชน

ปัญหา/อุปสรรค :
การปลูกไพลเพื่อให้ได้มาตรฐาน GAP มีกระบวนการในการขอหลายขั้นตอน ซึ่งต้องเก็บข้อมูลตั้งแต่การปลูกไปจนถึงการเจริญเติบโต และการเก็บเกี่ยวผลผลิต และด้วยระยะเวลาในการดำเนินโครงการไม่เพียงพอสำหรับช่วงอายุการเจริญเติบโตของไพล จึงทำให้ไม่สามารถของมาตรฐาน GAP ทันระยะเวลาในช่วงการดำเนินโครงการ

แนวทางการปรับปรุง :
ได้แก้ปัญหาโดยการยังติดตามการผลการดำเนินโครงการร่วมกับกลุ่มปลูกไพลของชุมชน ถึงแม้ว่าระยะเวลาการดำเนินโครงการจะสิ้นสุดลงแล้วก็ตาม และยังมีการส่งเสริมทางกลุ่มชุมชนต่อไป

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
1. การพัฒนาเครือข่ายชุมชนเพื่อเศรษฐกิจหมุนเวียนชุมชนมีศักยภาพสามารถพึ่งพาตนเองได้
2. ขยายตลาดผลิตผลิตภัณฑ์ของชุมชนให้มีช่องทางเพิ่มมากขึ้น
3. เสริมสร้างความร่วมมือและความเข้มแข็งในชุมชน
4. เป็นแหล่งเรียนรู้ชุมชนที่นักศึกษา อาจารย์ สามารถเข้าไปเรียนรู้ร่วมกับชุมชนในสถานที่ได้ปฏิบัติจริง