โครงการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเพื่อส่งเสริมภูมิปัญญาสมุนไพรจังหวัดมหาสารคาม (ปีที่ 2)

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : ผศ.ดร.กุณฑีรา อาษาศรี

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : ชุมชน

พื้นที่ดำเนินงาน : กลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรแปลงใหญ่ไร่สดใสสมุนไพรไทย ตำบล แคน อำเภอ วาปีปทุม จังหวัด มหาสารคาม 44120

ระยะเวลาดำเนินงาน : 21 มีนาคม 2568 – 24 มีนาคม 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
1. เพื่อส่งเสริมพัฒนาความรู้ในการออกแบบและพัฒนาส่วนผสมสมุนไพรที่มีสรรพคุณให้ตอบโจทย์ความต้องการของลูกค้าและให้มีคุณภาพและได้มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน
2. เพื่อส่งเสริมพัฒนาความรู้และทักษะการออกแบบผลิตภัณฑ์ให้สวยงาม โดนเด่น
3. เพื่อส่งเสริมพัฒนาความรู้และทักษะด้านการตลาดและช่องทางการจัดจำหน่ายให้กับสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจ

กิจกรรมหลัก :
การดำเนินงานโครงการ “การส่งเสริมและพัฒนาภูมิปัญญาสมุนไพรในเขตพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม” ภายใต้โครงการยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพรชุมชน โดยมุ่งเน้นการส่งเสริมองค์ความรู้ด้านการออกแบบและพัฒนาส่วนผสมสมุนไพร การออกแบบบรรจุภัณฑ์และฉลากสินค้า ตลอดจนการพัฒนาทักษะด้านการตลาดและช่องทางการจัดจำหน่าย อันจะนำไปสู่การยกระดับคุณภาพผลิตภัณฑ์และสร้างความเข้มแข็งให้แก่กลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรในพื้นที่ ผลการดำเนินงานก่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีมาตรฐานและเอกลักษณ์เฉพาะ การเพิ่มองค์ความรู้และทักษะของผู้ประกอบการ การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชน ตลอดจนการส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก สังคม และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
ผู้เข้าร่วมโครงการ
ผู้เข้าร่วมโครงการทั้งสิ้น 50 คน ประกอบด้วย ผู้นำ ตัวแทนกลุ่ม สมาชิกกลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรแปลงใหญ่ไร่สดใสสมุนไพรไทย หมู่ที่ 6 บ้านเขวาค้อ ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม จำนวน 50 คน
จากข้อมูลปริมาณกลุ่มเป้าหมาย จำนวน 50 คน เมื่อเทียบกับจำนวนผู ้เข้าร่วมโครงการ จำนวนทั้งสิ้น 50 คน คิดเป็นร้อยละ 100 นั้นคือ ผู้เข้าร่วมโครงการเป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนด
จากการดำเนิงาน สามารถสรุปผลการดำเนินการ ได้ดังนี้
โครงการส่งเสริมและพัฒนาภูมิปัญญาสมุนไพรในเขตพื้นที่จังหวัด ได้รับอนุมัติงบประมาณยุทธศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น ภายใต้โครงการหลักที่ 1 การรยกระดับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชนยั่งยืนสู่แพลตฟอร์มออนไลน์ ซึ่ได้ดำเนินการในระหว่างวันที่ 21-24 มีนาคม 2567 ณ กลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรแปลงใหญ่ไร่สดใสสมุนไพรไทย หมู่ที่ 6 บ้านเขวาค้อ ตำบลแคน อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม โดยมี ผู้ช่วยศาสตราจารย์กุณฑีรา อาษาศรี สังกัด สาขาวิชาการบัญชี คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม เป็นผู้รับผิดชอบโครงการ และดำเนินการร่วมกันกับ อาจารย์ดร.ณฐภศา เดชานุเบกษา โดยได้มีการนำนักศึกษามาร่วมดำเนินโครงการเพื่อเป็นการบูรณาการเรียนการสอนส่งเสริมให้นักศึกษาได้เกิดทักษะการเรียนรู้จากการนำความรู้ไปใช้ในการดำเนินกิจกรรมได้ฝึกปฏิบัติงานโครงการจริง ในการดำเนินโครงการนั้น มุ่งเน้นการส่งเสริมองค์ความรู้ด้านการออกแบบและพัฒนาส่วนผสมสมุนไพร การออกแบบบรรจุภัณฑ์และฉลากสินค้า ตลอดจนการพัฒนาทักษะด้านการตลาดและช่องทางการจัดจำหน่าย อันจะนำไปสู่การยกระดับคุณภาพผลิตภัณฑ์และสร้างความเข้มแข็งให้แก่กลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรในพื้นที่ ผลการดำเนินงานก่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีมาตรฐานและเอกลักษณ์เฉพาะ การเพิ่มองค์ความรู้และทักษะของผู้ประกอบการ การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชน ตลอดจนการส่งเสริมเศรษฐกิจฐานราก สังคม และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน มีหน่วยงานภาคีเครือข่าย ได้แก่ อาจารย์ นักศึกษา และกลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรแปลงใหญ่ไร่สดใสสมุนไพรไทย ที่ให้ความร่วมมือและสนับสนุนการดำเนินงานจนโครงการสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ซึ่งสรุปผลการดำเนินกิจกรรมดังนี้
กิจกรรมที่ 1 ส่งเสริมพัฒนาความรู้ในการออกแบบและพัฒนาส่วนผสมสมุนไพรให้ได้มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ในการดำเนินกิจกรรมนนี้ จัดขึ้นระหว่างวันที่ ระหว่างวันที่ 21- 22 มีนาคม 2568 โดยมีวิทยากรในการอบรมเชิงปฏิบัติการ คือ พท. สาธิตาพงษ์ รักพวก เจ้าของบุญโอบคลินิกการแพทย์แผนไทย และพรลภัส เอแวนซ์ ประธานกลุ่มวิสาหกิจ สมุนไพรแปรรูปด้วยนวัตกรรมโกสุมพิสัย ต.หัวขวาง อ.โกสุมพิสัย จ.มหาสารคาม ในหัวข้อดังต่อไปนี้
1) การออกแบบและพัฒนาส่วนผสมสมุนไพร โดยพัฒนาเป็นถุงเท้าประคบสมุนไพร
2) การใช้เลือกใช้สมุนไพรที่ออกฤทธิ์เหมาะสมกับการถุงเท้าประคบสมุนไพร ที่มีส่วนผสมจาก สมุนไพร 9 ชนิด ได้แก่ ผงขมิ้น ผงไพร ใบหนาด ใบเป้า ตะไคร้ เปลือกมะกรูด การบูร ใบมะขาม ผงว่านนางคำ
กิจกรรมที่ 2 ส่งเสริมพัฒนาความรู้และทักษะการออกแบบบรรจุภัณฑ์และฉลากสินค้า จัดขึ้นใน วันที่ 23 มีนาคม 2568 โดยวิทยากร อาจารย์ ดร.สิริวิวัฒน์ ละตา สังกัดภาควิชานิเทศศาสตร์ คณะวิทยาการสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ในหัวข้อการออกแบบบรรจุภัณฑ์และฉลากสินค้า โดยการมีส่วนร่วมของสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจ โดยในฉลาก ประกอบด้วยรายละเอียดของสรรพคุณ วิธีการใช้ และส่วนผสม ผู้ผลิต และเบอร์โทรติดต่อ
กิจกรรมที่ 3 ส่งเสริมพัฒนาความรู้และทักษะด้านการตลาดและช่องทางการจัดจำหน่ายให้กับสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจ โดยวิทยากร อาจารย์ ดร.สิริวิวัฒน์ ละตา สังกัดภาควิชานิเทศศาสตร์ คณะวิทยาการสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ในหัวข้อดังต่อไปนี้
1.ด้านการตลาด
การวิเคราะห์ตลาด
o กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย - ระบุอายุ รายได้ พฤติกรรมการซื้อ ความต้องการ
o คู่แข่ง - วิเคราะห์จุดแข็ง-อ่อน ราคา คุณภาพ
o ขนาดตลาด - ศักยภาพ แนวโน้ม โอกาสในการเติบโต
o พื้นที่ตลาด - ท้องถิ่น จังหวัดใกล้เคียง ออนไลน์
กลยุทธ์การตลาด
o ผลิตภัณฑ์ (Product) จุดเด่นของสินค้า/อัตลักษณ์ชุมชน มาตรฐานคุณภาพ (อย./GMP/OTOP) บรรจุภัณฑ์ที่สื่อเรื่องราว การพัฒนาสินค้าใหม่
o ราคา (Price) ต้นทุนการผลิต + กำไรที่เหมาะสม เปรียบเทียบคู่แข่ง ส่วนลดสมาชิก/ซื้อมาก
o สถานที่/ช่องทาง (Place) ตลาดนัด/ชุมชน ร้านค้าปลีก/ห้างสรรพสินค้า ออนไลน์ (Facebook, Line, TikTok Shop, Shopee) ตัวแทนจำหน่าย
o การส่งเสริมการตลาด (Promotion) โปรโมชั่นเปิดตัว ลดราคา แถม กิจกรรมชิมสินค้า/สาธิต Social Media Marketing เล่าเรื่องราวชุมชน (Community Story) ร่วมงานแสดงสินค้า OTOP
การสร้างแบรนด์
ชื่อแบรนด์ที่จดจำง่าย โลโก้/สัญลักษณ์ เอกลักษณ์ชุมชน/ภูมิปัญญาท้องถิ่น เรื่องราวที่สร้างความประทับใจ
2. การพัฒนาช่องทางการจัดจำหน่าย
ช่องทางออฟไลน์
• ระดับท้องถิ่น ขายหน้าวิสาหกิจชุมชน ตลาดนัดชุมชน ร้านโชห่วย/มินิมาร์ทศูนย์จำหน่ายสินค้า OTOP
• ระดับจังหวัด/ภูมิภาค ห้างสรรพสินค้า (พื้นที่ OTOP) ร้านของฝาก แหล่งท่องเที่ยว ตลาดสด/ซูเปอร์มาร์เก็ต หน่วยงานราชการ
ช่องทางออนไลน์
• โซเชียลมีเดีย Facebook Page/กลุ่ม Line Official Account Instagram TikTok (รีวิว/สาธิต)
• แพลตฟอร์ม E-Commerce Shopee/Lazada Facebook Marketplace Line Shopping เว็บไซต์ของวิสาหกิจชุมชน
• การตลาดออนไลน์ Live สด ขายของ โฆษณา Facebook/Google Ads Influencer รีวิว Content Marketing

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 50 คน

งบประมาณที่ใช้ : 89,999 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
1.ผลิตภัณฑ์ใหม่จากสมุนไพร (ถุงเท้าประคบสมุนไพร) 1 ผลิตภัณฑ์
2.ตราสินค้า ฉลากและบรรจุภัณฑ์ใหม่ของกลุ่มวิสาหกิจ 1 ฉลาก
2.ช่องทางจำหน่ายออนไลน์และออฟไลน์สมาชิกกลุ่มวิสาหกิจ 2 ช่องทาง (ออนไลน์ ออฟไลน์)

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
ด้านเศรษฐกิจ
1. ทำให้เศรษฐกิจฐานรากดีขึ้น
2. เกิดการท่องเที่ยวในชุมชน
ด้านสังคม
1. เกิดการจ้างงานคนในชุมชน
2. เกิดการรวมกลุ่มกันด้วยความสามัคคี
3. คนในชุมชนเกิดความสุขมวลรวม (GVH)
ด้านการศึกษา
1. เกิดการบูรณาการการเรียนการสอนกับการบริการวิชาการ
ด้านสิ่งแวดล้อม
1. ส่งเสริมการปลูกสมุนไพรที่ได้มาตรฐาน GAP เกษตรอินทรีย์ ลดการสร้างมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
ในการจัดโครงการได้บูรณาการเรียนการสอนกับการบริการวิชาการโดยให้นักศึกษามีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการ ดังนี้
-จัดสถานที่/เครื่องเสียง/ไมค์/โปรแจคเตอร์/อุปกรณ์ดำเนินโครงการ/ถ่ายภาพ
-ฝ่ายลงทะเบียนผู้เข้าอบรม
-ดูแลเครื่องดื่ม อาหารว่าง/อาหารกลางวัน ของวิทยากร ผู้เข้าอบรมและอาจารย์
-ผู้ช่วยวิทยากรประจำกลุ่มอบรมเชิงปฏิบัติการ ในการเข้า workshop
โดยมี อาจารย์ผู้ควบคุมหลัก/อาจารย์ผู้ตรวจงาน ..คือ.... ผศ.กุณฑีรา อาษาศรี…….

ความต่อเนื่องของโครงการ :
เป็นโครงการต่อเนื่อง ปีที่ 2 โดยปีที่1 ได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากสมุนไพร คือถุงมือประคบสมุนไพร ดังนั้นเพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ในปีที่ 2 จึงพัฒนาเป็นถุงเท้าประคบสมุนไพร เพื่อจำหน่ายเป็นเชต

ปัญหา/อุปสรรค :
การออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้นแบบ ยังไม่โดดเด่น

แนวทางการปรับปรุง :
พัฒนาและออกแบบให้สวยงามและโดดเด่น โดยเลือกสีผ้าที่สวยงาน เหมาะสมที่จะผ่านความร้อนได้

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
ควรสนับสนุนงบประมาณในการขับเคลื่่อนและยกระดับผลิตภัณฑ์เพื่อขยายตลาดให้มากขึ้น