โครงการยกระดับมาตรฐานพัฒนาผลิตภัณฑ์ขนมจีนน้ำยาอบแห้งเพื่อเพิ่มมูลค่าและยืดอายุการเก็บรักษาชุมชนบ้านดอนกลอย ตำบลหัวขวาง อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : อ.วาสนา บรรลือหาญ

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : ชุมชน

พื้นที่ดำเนินงาน : บ้านหนองแคน ตำบล เหล่า อำเภอ โกสุมพิสัย จังหวัด มหาสารคาม 44140

ระยะเวลาดำเนินงาน : 10 เมษายน 3111 – 3 มิถุนายน 3111

วัตถุประสงค์โครงการ :
1. เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์น้ำยาขนมจีนอบแห้ง 2 รสชาติหลักของวิสาหกิจชุมชนขนมจีนเส้นสด
2. เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับกลุ่มวิสาหกิจชุมชน

กิจกรรมหลัก :
กิจกรรมดำเนินงาน
- ต้นน้ำ สำรวจปัญหาและความต้องการของชุมชนบ้านหนองแคนและบ้านดอนกลอย
ตำบลเหล่า อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม
- กลางน้ำ กิจกรรมที่ 1 อบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์อบแห้ง
กิจกรรมที่ 2 อบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาผลิตภัณฑ์น้ำยากะทิปลาแห้งและน้ำยาป่าอบแห้งของชุมชน
กิจกรรมที่ 3 อบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาบรรจุภัณฑ์และวิเคราะห์ความคุ้มค่าทางการตลาด
วิธีดำเนินการ
- ปลายน้ำ กิจกรรมจำหน่ายสินค้า

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 40 คน

งบประมาณที่ใช้ : 80,000 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
โครงการ "ยกระดับมาตรฐานพัฒนาผลิตภัณฑ์ขนมจีนน้ำยาอบแห้งเพื่อเพิ่มมูลค่าและยืดอายุ
การเก็บรักษาชุมชนบ้านหนองแคน ตำบลเหล่า อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม" เป็นโครงการที่ดำเนินการโดย อาจารย์วาสนา บรรลือหาญ จากคณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัย
ราชภัฏมหาสารคาม โครงการนี้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 5, 7-8 และ 9 พฤษภาคม 2568 ณ บ้านหนองแคน ตำบลเหล่า อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม โดยมุ่งเน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนเพื่อเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจและยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในพื้นที่

ความสำเร็จตามเป้าหมายและผลลัพธ์
โครงการนี้บรรลุผลตามตัวชี้วัดที่กำหนดไว้ในแผนปฏิบัติราชการประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม โดยสามารถดำเนินการในประเด็นสำคัญต่าง ๆ ได้แก่ การมีหมู่บ้านเข้าร่วมโครงการตามเป้าหมาย (2 หมู่บ้าน) การสร้างนวัตกรรมทางสังคมเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต (1 นวัตกรรม) และสามารถสร้างผลลัพธ์ที่สำคัญคือการเพิ่มรายได้ครัวเรือนกลุ่มเป้าหมายได้ตามเป้าหมายร้อยละ 10 นอกจากนี้ยังบรรลุเป้าหมายด้านการตีพิมพ์และเผยแพร่งานวิจัย (1 ฉบับ) และการเข้าร่วมมหกรรมผลิตภัณฑ์ชุมชนเพื่อสร้างเครือข่ายสู่ตลาด

ผลการประเมินความพึงพอใจ
จากผลการวิเคราะห์ข้อมูลความเห็นและความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมโครงการจำนวน 80 คน พบว่า
ความคิดเห็นและความพึงพอใจโดยรวมอยู่ในระดับมาก ด้วยค่าเฉลี่ย (Xˉ) 3.98 โดยความสำเร็จที่โดดเด่นที่สุดคือ ด้านความสำเร็จของโครงการตามวัตถุประสงค์ ซึ่งมีค่าเฉลี่ยสูงสุด (Xˉ=4.07) โดยผู้เข้าร่วมโครงการเห็นว่าการจัดกิจกรรมสามารถนำไปประกอบอาชีพได้ (Xˉ=4.08) และการบริหารจัดการด้านงบประมาณมีความเหมาะสมกับการจัดกิจกรรม (Xˉ=4.06)
อย่างไรก็ตาม แม้ทุกด้านจะอยู่ในระดับมาก แต่รายการที่ควรได้รับการปรับปรุงคือด้านสิ่งสนับสนุนการเรียนรู้ เช่น สถานที่ อุปกรณ์และเทคโนโลยี ที่มีความพร้อมใช้งาน (มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุดที่ Xˉ=3.83) และประเด็นด้านการประยุกต์ใช้ โดยรายการ "สามารถนำความรู้ ทักษะจากการจัดกิจกรรมนี้ไปใช้ในการเรียน/ในชีวิตประจำวันได้" มีค่าเฉลี่ยที่ Xˉ=3.81 ซึ่งเป็นข้อควรพิจารณาเพื่อพัฒนาโครงการในครั้งต่อไป

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
ด้านเศรษฐกิจ วิสาหกิจชุมชนมี่รายได้ครัวเรือนเพิ่มขึ้น
ด้านสังคม ลดความเหลื่อมล้ำทางสังคม เกิดการรวมกลุ่มในชุมชนทุกช่วงวัย
ด้านการศึกษา สร้างการเรียนรู้ตลอดชีวิตให้กับคนในชุมชน
ด้านสิ่งแวดล้อม ลดปัญหาขยะจากอาหาร

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
"การบูรณาการการเรียนการสอน การวิจัย และการบริการวิชาการแก่สังคม" โดยมีนักศึกษาและบุคลากร (คณาจารย์ นักวิจัย และเจ้าหน้าที่) เป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนโครงการร่วมกับชุมชน นักศึกษาและบุคลากรมีส่วนร่วมลงพื้นที่สำรวจข้อมูลเบื้องต้นของชุมชน เช่น กระบวนการผลิตแบบดั้งเดิม, ปัญหาและอุปสรรคที่พบ, และความต้องการของกลุ่ม

ความต่อเนื่องของโครงการ :
พื่อให้โครงการเกิดความยั่งยืน ชุมชนบ้านหนองแคนจะได้รับการส่งเสริมให้สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างแท้จริง โดยมุ่งเน้นการเสริมสร้างความเข้มแข็งของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนให้มีระบบการบริหารจัดการที่ชัดเจน ควบคู่ไปกับการต่อยอดพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีความหลากหลายและขยายช่องทางการตลาดเชิงรุกทั้งในรูปแบบออนไลน์และออฟไลน์ โดยมีทีมบุคลากรและนักศึกษาปรับบทบาทจากการเป็นผู้ดำเนินโครงการหลักมาเป็นที่ปรึกษาและพี่เลี้ยงในระยะยาว พร้อมทั้งเชื่อมโยงกลุ่มกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องเพื่อขอรับการสนับสนุนและยกระดับมาตรฐานสินค้าในอนาคต ซึ่งทั้งหมดนี้จะนำไปสู่การสร้างอาชีพและรายได้ที่มั่นคงให้กับชุมชนได้อย่างยั่งยืน

ปัญหา/อุปสรรค :
- ควรเพิ่มช่องทางการตลาด แม้จะมีช่องทางออนไลน์ แต่การเข้าถึงตลาดเฉพาะทางที่หลากหลาย
ยังจำกัดอยู่ ทำให้ไม่สามารถเพิ่มมูลค่าและขยายตลาดได้อย่างเต็มที่

แนวทางการปรับปรุง :
- ควรจัดการเรียนรู้ต่อเนื่องด้านการบริหารจัดการแปรรูปผลิตภัณฑ์, การตลาด, การสร้างแบรนด์,
และการใช้เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตและการจำหน่าย

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
1. จัดสรรงบประมาณที่ยืดหยุ่นสำหรับโครงการบริการวิชาการ เพื่อให้สามารถดำเนินงานได้อย่างต่อเนื่องและครอบคลุมค่าใช้จ่ายที่จำเป็น
2. จัดทำฐานข้อมูลหรือแพลตฟอร์มรวบรวมองค์ความรู้จากโครงการต่างๆ เพื่อให้ชุมชนอื่นหรือผู้ที่สนใจสามารถเข้ามาศึกษาและนำไปต่อยอดได้