โครงการบูรณาการพันธกิจสัมพันธ์เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและเศรษฐกิจฐานรากชุมชนศรีสวีสดิ์ อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : ผศ.ดร.วสันต์ ปินะเต

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : ชุมชน

พื้นที่ดำเนินงาน : ชุมชนศรีสวัสดิ์ ตำบล ตลาด อำเภอ เมืองมหาสารคาม จังหวัด มหาสารคาม 44000

ระยะเวลาดำเนินงาน : 1 มกราคม 2568 – 31 สิงหาคม 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
1) เพื่อยกระดับเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ด้วยองค์ความรู้ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง นำไปสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน ผ่านกระบวนการการมองภาพอนาคต (FORESIGHT)
2)เพื่อเสริมสนับสนุนให้คนในชุมชนสามารถบริหารจัดการชีวิตตนเองได้อย่างสมดุลและมีความเหมาะสม สามารถดำรงชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงนำไปสู่การพึ่งพาตนเองและช่วยเหลือเกื้อกูลกันในชุมชนได้อย่างยั่งยืน ในมิติด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม ด้านสิ่งแวดล้อม
3) เพื่อพัฒนาชุมชนต้นแบบ (Social Lab) ด้านเศรษฐกิจ สังคม การศึกษา ศิลปวัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อมของท้องถิ่น เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ ต่อยอด ขยายผลการพัฒนาทั้งในเชิงประเด็น และเชิงพื้นที่

กิจกรรมหลัก :
กิจกรรมที่ 1 อบรมเชิงปฏิบัติการยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 40 คน

งบประมาณที่ใช้ : 106,300 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
ผลการดำเนินงานตาม Outcome
1. Outcome เชิงเศรษฐกิจ
• ผู้สูงอายุได้รับองค์ความรู้ใหม่ที่สามารถนำไปต่อยอดสร้างรายได้เสริม เช่น การทำผลิตภัณฑ์สุขภาพพื้นบ้าน อาหารเพื่อสุขภาพ และกิจกรรมการแปรรูปในครัวเรือน
• เกิดการยกระดับศักยภาพชุมชนให้สามารถพึ่งพาตนเอง ลดการพึ่งพาทรัพยากรจากภายนอก
• สร้างโอกาสต่อยอดสู่วิสาหกิจชุมชนและกิจกรรมเศรษฐกิจฐานรากที่ยั่งยืน
2. Outcome เชิงสังคม
• ผู้สูงอายุมีการรวมกลุ่มเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น และสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างผู้สูงอายุ เยาวชน และหน่วยงานท้องถิ่น
• เกิดเครือข่ายจิตอาสาในชุมชนที่ช่วยกันดูแลผู้สูงอายุและกิจกรรมสาธารณะประโยชน์
• ความสัมพันธ์ภายในครอบครัวและชุมชนเข้มแข็งขึ้น เนื่องจากผู้สูงอายุมีบทบาทในฐานะผู้นำและผู้ดูแล
3. Outcome เชิงสุขภาพและคุณภาพชีวิต
• ผู้สูงอายุสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ เช่น การเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสม ออกกำลังกาย และตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ
• สุขภาพกายและจิตใจดีขึ้น ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีความมั่นใจในการใช้ชีวิตประจำวันมากขึ้น
• ลดปัญหาการพึ่งพิงและเพิ่มศักยภาพในการดูแลตนเอง
4. Outcome เชิงชุมชนต้นแบบ (Social Lab)
• ชุมชนศรีสวัสดิ์เกิดการพัฒนาเป็น “ชุมชนต้นแบบการดูแลผู้สูงอายุ” ที่สามารถขยายผลไปยังพื้นที่อื่นได้
• มีกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ที่ชุมชนร่วมออกแบบกิจกรรมเอง ทำให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
• ตอบสนองต่อยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น โดยการเชื่อมโยงองค์ความรู้ งานวิจัย และการบริการวิชาการไปสู่การปฏิบัติจริง

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
• ชุมชนศรีสวัสดิ์เกิดการพัฒนาเป็น “ชุมชนต้นแบบการดูแลผู้สูงอายุ” ที่สามารถขยายผลไปยังพื้นที่อื่นได้
• มีกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ที่ชุมชนร่วมออกแบบกิจกรรมเอง ทำให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
-

ความต่อเนื่องของโครงการ :
-

ปัญหา/อุปสรรค :
ปัญหาและอุปสรรค
การดำเนินโครงการพบว่ามีปัญหาและอุปสรรคบางประการ โดยผู้สูงอายุบางรายมีข้อจำกัดด้านสุขภาพและโรคประจำตัว ทำให้ไม่สามารถเข้าร่วมกิจกรรมได้อย่างเต็มที่ อีกทั้งยังมีปัญหาเรื่องการเดินทาง เนื่องจากบ้านพักอยู่ห่างไกลหรือขาดพาหนะที่สะดวก ส่งผลให้มีผู้เข้าร่วมบางส่วนไม่สามารถมาร่วมกิจกรรมได้ครบถ้วน นอกจากนี้อุปกรณ์และสื่อประกอบการสอนบางครั้งไม่เพียงพอต่อจำนวนผู้เข้าร่วม อีกทั้งยังขาดความหลากหลายที่สามารถตอบสนองความสนใจและความแตกต่างของผู้สูงอายุในแต่ละกลุ่มได้อย่างทั่วถึง ขณะเดียวกันยังพบว่าผู้สูงอายุมีพื้นฐานความรู้และประสบการณ์แตกต่างกัน ทำให้บางกลุ่มต้องใช้เวลาเรียนรู้และปรับตัวมากกว่า

แนวทางการปรับปรุง :
-

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
ข้อเสนอแนะ
จากปัญหาดังกล่าว ข้อเสนอแนะที่ควรนำไปปรับใช้คือ การปรับรูปแบบกิจกรรมให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายของผู้สูงอายุ โดยควรเลือกกิจกรรมที่ไม่ใช้แรงกายมากเกินไป และเพิ่มช่วงเวลาพักระหว่างการอบรมเพื่อให้ผู้สูงอายุได้ผ่อนคลาย ควรสนับสนุนการเข้าถึงกิจกรรมให้สะดวกมากขึ้น เช่น การจัดหารถรับ–ส่ง หรือจัดกิจกรรมในพื้นที่ชุมชน รวมถึงการใช้สื่อออนไลน์หรือวิดีโอประกอบเพื่อให้ผู้ที่ไม่สามารถเดินทางมาร่วมกิจกรรมยังสามารถเข้าถึงองค์ความรู้ได้อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ควรเตรียมอุปกรณ์และสื่อการสอนให้เพียงพอและหลากหลายมากขึ้น เช่น สื่อภาพ เสียง คลิปวิดีโอ และสื่อที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ ตลอดจนปรับปรุงเนื้อหาให้ทันสมัยและสอดคล้องกับบริบทของชุมชน โดยบูรณาการภูมิปัญญาท้องถิ่นเข้ากับองค์ความรู้ทางวิชาการเพื่อสร้างความภาคภูมิใจและการมีส่วนร่วมของผู้สูงอายุ อีกทั้งควรต่อยอดการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ในชุมชน เช่น การจัดตั้งชมรมผู้สูงอายุหรือกลุ่มเรียนรู้ร่วมกัน และเชื่อมโยงกับหน่วยงานสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และเยาวชน เพื่อพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีความต่อเนื่องและยั่งยืน