โครงการพัฒนาวัตกรรมและยกระดับเศรษฐกิจชุมชนฐานรากสู่ความมั่นคงและยั่งยืนด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง : กรณีศึกษาการขับเคลื่อนชุมชนต้นแบบบ้านโพนสว่าง ตำบลหนองกุง อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : ผศ.ดร.มะลิ สโรบล

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : ชุมชน

พื้นที่ดำเนินงาน : บ้านโพนสวาง ตำบล แกดำ อำเภอ แกดำ จังหวัด มหาสารคาม 44190

ระยะเวลาดำเนินงาน : 2 มกราคม 2568 – 30 สิงหาคม 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
6.1 เพื่อพัฒนานวัตกรรมการยกระดับเศรษฐกิจชุมชนฐานรากตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ผ่านการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชนบ้านโพนสว่าง ครอบคลุมการพัฒนาศูนย์เรียนรู้เกษตรอินทรีย์ การแปรรูปผลิตภัณฑ์มูลค่าเพิ่ม และระบบการจัดการทรัพยากรชุมชนอย่างยั่งยืน
6.2 เพื่อบูรณาการองค์ความรู้ทางวิชาการ งานวิจัย และการบริการวิชาการ สู่การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นที่เชื่อมโยงการเรียนรู้กับการประกอบอาชีพตามศักยภาพของชุมชน โดยประยุกต์ใช้แนวคิด Community-based Innovation และการบูรณาการภูมิปัญญาท้องถิ่นกับเทคโนโลยีสมัยใหม่
6.3 เพื่อประเมินผลกระทบของการพัฒนานวัตกรรมชุมชนต้นแบบที่มีต่อการยกระดับคุณภาพชีวิตและเศรษฐกิจฐานราก ทั้งในมิติเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ตามแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) และหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

กิจกรรมหลัก :
กิจกรรมที่ 1
อบรมเชิงปฏิบัติการการจัดทำแผนพัฒนาชุมชน
วิเคราะห์ศักยภาพและทรัพยากรในท้องถิ่น
ระดมความคิดเห็นและวางแนวทางพัฒนาชุมชน
บูรณาการกับรายวิชา “ปรัชญาการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร” และ “ของเล่นเชิงฟิสิกส์”
กิจกรรมที่ 2
อบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนานวัตกรรมและยกระดับเศรษฐกิจชุมชนฐานราก
ถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องนวัตกรรมและเศรษฐกิจพอเพียง
พัฒนานวัตกรรมการจัดการชุมชนต้นแบบ
สร้างต้นแบบ “ระบบบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชนแบบครบวงจร” (Integrated Community Enterprise Management System)
กิจกรรมที่ 3
อบรมเชิงปฏิบัติการเทคนิคการแปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม
ถ่ายทอดเทคนิคการแปรรูปอาหารและผลิตภัณฑ์พื้นบ้าน
ส่งเสริมการสร้างรายได้จากผลิตภัณฑ์แปรรูป
พัฒนาแนวทางบรรจุภัณฑ์และการตลาดร่วมกับวิสาหกิจชุมชน
กิจกรรมที่ 4
จัดทำคู่มือการแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชนเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม
จัดทำคู่มือการพัฒนาผลิตภัณฑ์ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง
ใช้เป็นต้นแบบสำหรับการเรียนการสอนและการขยายผลสู่ชุมชนอื่น
กิจกรรมที่ 5
ถอดบทเรียนความสำเร็จและสร้างเครือข่ายขยายผล
สรุปผลการดำเนินงาน วิเคราะห์ปัญหาและแนวทางพัฒนา
ประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างภาคีเครือข่าย
กำหนดเป้าหมายระยะต่อไปและสร้างเครือข่ายชุมชนต้นแบบ

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 260 คน

งบประมาณที่ใช้ : 250,000 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
ด้านเศรษฐกิจชุมชน

ครัวเรือนในชุมชนมีรายได้เพิ่มขึ้นเฉลี่ย ร้อยละ 10 จากการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการแปรรูปสินค้า

เกิดนวัตกรรมต้นแบบ “ระบบบริหารจัดการวิสาหกิจชุมชนแบบครบวงจร (Integrated Community Enterprise Management System)”
ชุมชนสามารถนำองค์ความรู้ไปพัฒนา ผลิตภัณฑ์ชุมชนมูลค่าเพิ่ม เช่น อาหารแปรรูป ผ้า และผลิตภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติ
เกิดช่องทางตลาดใหม่ทั้งแบบออฟไลน์และออนไลน์

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
ชุมชนสามารถนำองค์ความรู้ไปพัฒนา ผลิตภัณฑ์ชุมชนมูลค่าเพิ่ม เช่น อาหารแปรรูป ผ้า และผลิตภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติ

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
กิด การบูรณาการการเรียนการสอนกับการบริการวิชาการ
ในรายวิชา

ปรัชญาการศึกษาและการพัฒนาหลักสูตร (106755104)

ของเล่นเชิงฟิสิกส์ (106707304-1)
ทำให้นักศึกษาได้เรียนรู้จากสถานการณ์จริงในชุมชน
ชาวบ้านและนักศึกษา ได้รับองค์ความรู้และทักษะใหม่ ด้านเกษตรอินทรีย์ การแปรรูป และการบริหารจัดการชุมชน
เกิด การมีส่วนร่วมระหว่างมหาวิทยาลัย หน่วยงานท้องถิ่น และชุมชน ในการวางแผนและขับเคลื่อนพัฒนาอย่างยั่งยืน

ความต่อเนื่องของโครงการ :
มีการ สร้างศูนย์เรียนรู้ และ คู่มือการพัฒนาท้องถิ่น เพื่อใช้ต่อยอดในรุ่นต่อไป
มีการ ถอดบทเรียนและขยายเครือข่ายชุมชนต้นแบบ เพื่อพัฒนาในตำบลอื่นในอนาคต
สร้าง ความร่วมมือระยะยาวกับ วิสาหกิจชุมชน

ปัญหา/อุปสรรค :
ระยะเวลาในการดำเนินกิจกรรม

แนวทางการปรับปรุง :
ปรับแผนการพัฒนานวัตกรรมและผลิตภัณฑ์ชุมชน

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
.