การพัฒนาคุณภาพนักศึกษาพลังจิตอาสาเพื่อสังคม : สร้างจิตสาธารณะผ่านการลงมือทำของนักศึกษาครู สาขาสังคมศึกษา

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : อ.นัชชา อู่เงิน

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : การผลิตและพัฒนาครูมืออาชีพ

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : นักศึกษา

พื้นที่ดำเนินงาน : สาขาวิชาสังคมศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม ตำบล ตลาด อำเภอ เมืองมหาสารคาม จังหวัด มหาสารคาม 44000

ระยะเวลาดำเนินงาน : 2 มกราคม 2568 – 31 กรกฎาคม 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
1.เพื่อพัฒนาโรงเรียนเครือข่ายฝึกประสบการณ์วิชาชีพครูที่เข้าร่วมพัฒนาการเป็นนวัตกรทางการศึกษาตามรูปแบบ PTRU Model

2.เพื่อ Up-Re-New skill คณาจารย์ ผู้บริหาร ครู และบุคลากรทางการศึกษา ศึกษานิเทศ และนักศึกษา

3.เพื่อพัฒนาโรงเรียนฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู ให้เป็นต้นแบบในการพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้สู่การเป็นนวัตกรทางการศึกษา

กิจกรรมหลัก :
ต้นน้ำ–กลางน้ำ–ปลายน้ำสอดคล้องกับหลักการ PAR และ PTRU Model

ผลลัพธ์ที่ได้ = นวัตกรรม “โมเดลการพัฒนาพลังจิตอาสาเพื่อสังคม”

ต้นน้ำ – กำหนดสมรรถนะที่ต้องการ วางแผนหัวข้อ คัดเลือกวิทยากร และเตรียมเครื่องมือประเมิน

กลางน้ำ – บรรยายแบบมีส่วนร่วม จัดวงแลกเปลี่ยน สะท้อนคิด และประเมินระหว่างกิจกรรม

ปลายน้ำ – ประเมินผลหลังการอบรม จัดทำรายงาน และถอดบทเรียนใช้ต่อยอดเป็นโมเดลกิจกรรม

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 65 คน

งบประมาณที่ใช้ : 30,000 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
ตัวชี้วัดที่ 42 คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมีนวัตกรรมทางศึกษาที่เน้น Learning Outcome ของผู้ โดยมีการวัดผลกระทบ (Impact) และการวัดประเมินผู้เรียนในโรงเรียนสาธิตของมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
- นักศึกษาเกิดความตระหนักรู้เรื่องจิตสาธารณะและบทบาทพลเมืองที่ดี ผ่านการบรรยายและแลกเปลี่ยน - สร้างวัฒนธรรมการพูดคุยเรื่องประเด็นสาธารณะในห้องเรียน เป็นพื้นที่ปลอดภัยสำหรับการฝึกคิดเชิงระบบ

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
- เข้าใจและตระหนัก “จิตอาสา–จิตสาธารณะ” ตาม PTRU Model เพิ่มขึ้น
- พัฒนาทักษะอ่อน: ภาวะผู้นำ การทำงานเป็นทีม การสื่อสาร การคิดเชิงระบบ
- มีหลักฐานการเรียนรู้: Pre–Post, Reflection, ดิจิทัลพอร์ตโฟลิโอ, ไมโครเครดิต
- มองเห็นแนวทางนำแนวคิดบริการสังคมไปออกแบบกิจกรรมในโรงเรียนฝึกสอน

ความต่อเนื่องของโครงการ :
แนวทางการดำเนินงานในปีงบประมาณต่อไป - ขยายจาก “บรรยาย–อบรม” สู่ “ไมโครภาคสนาม 1 วัน” ในโรงเรียนเครือข่ายใกล้มหาวิทยาลัย
- ตั้ง “Community Lab Lite” สร้างกิจกรรมบริการสังคมขนาดเล็กที่ประเมินได้จริง
- พัฒนา SROI เบื้องต้นของกิจกรรมต้นแบบ 1–2 เรื่อง เพื่อวัดความคุ้มค่า
- ทำความร่วมมือภายนอกอย่างน้อย 2 หน่วยงาน เพื่อรองรับภาคสนามในเทอมถัดไป
- สร้างคลังสื่อเปิด (OER) และคู่มือสั้นสำหรับอาจารย์ผู้สอนรายวิชาอื่นในหลักสูตร
- วางระบบติดตามศิษย์เก่า: ติดตามการนำแนวคิดจิตสาธารณะไปใช้ในโรงเรียนฝึกสอน/ที่ทำงาน

ปัญหา/อุปสรรค :
ระหว่างดำเนินโครงการพบอุปสรรคสำคัญคือ การประสานเวลาให้นักศึกษาทุกคนเข้าร่วมกิจกรรมพร้อมกันค่อนข้างยาก เนื่องจากตารางเรียนไม่ตรงกัน อีกทั้งการปรับตัวของนักศึกษาในช่วงแรกที่ยังไม่คุ้นชินกับการเรียนรู้เชิงสมรรถนะและกิจกรรมลักษณะการคิดเชิงระบบทำให้ต้องใช้เวลาในการสร้างแรงจูงใจ นอกจากนี้ทรัพยากรสำหรับจัดกิจกรรมมีจำกัด ทำให้ต้องบริหารงบประมาณอย่างรอบคอบ

แนวทางการปรับปรุง :
แนวทางแก้ไข ใช้การวางแผนล่วงหน้าร่วมกับตารางเรียนประจำภาคการศึกษา กำหนดกิจกรรมในช่วงเวลาที่เอื้อต่อการมีส่วนร่วมสูงสุด และใช้วิธีการจัดกิจกรรมแบบยืดหยุ่น (เช่น การแบ่งกลุ่มย่อย) เพื่อให้นักศึกษาเข้าร่วมได้ครบถ้วน จัดเตรียมเครื่องมือและสื่อการเรียนรู้ล่วงหน้าเพื่อให้กิจกรรมดำเนินไปอย่างราบรื่น และเพิ่มการสื่อสารสร้างแรงบันดาลใจให้เห็นคุณค่าของกิจกรรม

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
โครงการบรรลุตามเป้าประสงค์ สามารถพัฒนาความรู้ ความเข้าใจ และทัศนคติของนักศึกษาในเรื่องจิตสาธารณะและการทำงานเพื่อส่วนรวม นักศึกษาจำนวน 65 คนเข้าร่วมกิจกรรมครบตามเป้าหมาย ผลการประเมินหลังการอบรมแสดงให้เห็นว่าคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้และทักษะการทำงานเป็นทีมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ นักศึกษาเกิดการสะท้อนคิดเชิงบวกและแสดงความตั้งใจที่จะทำกิจกรรมเพื่อสังคมต่อเนื่อง โครงการก่อให้เกิดโมเดลการพัฒนาพลังจิตอาสาที่สามารถใช้เป็นต้นแบบในรายวิชาอื่นและกิจกรรมเชิงคุณลักษณะบัณฑิตของคณะครุศาสตร์
ข้อเสนอแนะ
- ควรจัดกิจกรรมในช่วงเวลาที่สัมพันธ์กับการเรียนปกติ เช่น สัปดาห์กิจกรรมวิชาการหรือสัปดาห์พัฒนานิสิตเพื่อลดปัญหาการขาดเรียน
- เพิ่มความร่วมมือกับหน่วยงานสนับสนุนเพื่อให้มีทรัพยากรและพื้นที่สำหรับกิจกรรมมากขึ้น
- พัฒนาระบบติดตามผลการเรียนรู้ของนักศึกษาในรูปแบบดิจิทัล เพื่อใช้เป็นหลักฐานยืนยันสมรรถนะและการสะสมชั่วโมงกิจกรรม - ขยายผลโมเดลนี้สู่รายวิชาอื่นในหลักสูตรครู เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะจิตสาธารณะให้ครอบคลุมทั้งหลักสูตร