โครงการพัฒนาทักษะนักศึกษา 1 หลักสูตร ต่อ 1 ชุมชน/โรงเรียน โดยใช้กระบวนการวิศวกรสังคม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : อ.ดร.สุนันทา กลิ่นถาวร

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : บุคลากร

พื้นที่ดำเนินงาน : คณะวิทยาศาวตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม ตำบล ตลาด อำเภอ เมืองมหาสารคาม จังหวัด มหาสารคาม 44000

ระยะเวลาดำเนินงาน : 1 กุมภาพันธ์ 2568 – 14 สิงหาคม 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
1. เพื่อ Up-Re Skills บุคลากรคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้วยกระบวนการวิศวกรสังคม
2. เพื่อพัฒนาทักษะด้าน soft skills ด้วยกระบวนการวิศวกรสังคมให้กับนักศึกษา
3. เพื่อให้หลักสูตรได้นำเครื่องมือวิศวกรสังคมไปบูรณาการในการสร้างนวัตกรรมชุมชน เขตพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม

กิจกรรมหลัก :
1. กิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนงานวิศวกรสังคม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
2. กิจกรรมหลักสูตรกับการสร้างสรรค์นวัตกรรมเพื่อชุมชนโดยกระบวนการวิศวกรสังคม
3. กิจกรรม Show and Share : KM เปิดบ้านวิศวกรสังคม

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 580 คน

งบประมาณที่ใช้ : 645,200 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
1. จำนวนผู้ได้รับการพัฒนาทักษะด้วยกระบวนการวิศวกรสังคม580 คน
2. จำนวนนวัตกรรมชุมชน 10 ชิ้นงาน
3. จำนวนสื่อประชาสัมพันธ์ (tiktok) 60 คลิป
4. จำนวนสื่อประชาสัมพันธ์ 10 ชิ้น

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
โครงการพัฒนาทักษะนักศึกษา 1 หลักสูตรต่อ 1 ชุมชน/โรงเรียน โดยใช้กระบวนการวิศวกรสังคม ก่อให้เกิดผลกระทบเชิงบวกต่อชุมชนและสังคมอย่างเป็นรูปธรรม ชุมชนได้รับการพัฒนาอย่างมีระบบจากการร่วมคิด ร่วมทำกับนักศึกษา เกิดนวัตกรรมที่ตอบโจทย์ปัญหาในพื้นที่ เช่น การพัฒนาผลิตภัณฑ์ การจัดการสิ่งแวดล้อม หรือการส่งเสริมการเรียนรู้ ขณะเดียวกันชุมชนมีความตระหนักรู้และมีส่วนร่วมในการพัฒนาอย่างยั่งยืน สร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษาและท้องถิ่น นำไปสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตและสังคมที่เข้มแข็งในระยะยาว

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
การมีส่วนร่วมของนักศึกษาและบุคลากรในโครงการพัฒนาทักษะนักศึกษา 1 หลักสูตรต่อ 1 ชุมชน/โรงเรียน โดยใช้กระบวนการวิศวกรสังคม เป็นหัวใจสำคัญของความสำเร็จ นักศึกษามีบทบาทในการวิเคราะห์ปัญหา ออกแบบแนวทางแก้ไข และพัฒนานวัตกรรมร่วมกับชุมชน ผ่านการลงพื้นที่จริง เรียนรู้การทำงานเป็นทีม และฝึกการสื่อสารกับภาคีเครือข่าย ส่วนบุคลากรและอาจารย์ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษา ถ่ายทอดองค์ความรู้ทางวิชาการ สนับสนุนการดำเนินกิจกรรมอย่างเป็นระบบ ตลอดจนติดตามและประเมินผลเพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายของโครงการ การมีส่วนร่วมดังกล่าวช่วยเสริมสร้างความรับผิดชอบ จิตอาสา และความภาคภูมิใจในบทบาทของการเป็น “วิศวกรสังคม” ที่ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกให้กับชุมชนอย่างยั่งยืน

ความต่อเนื่องของโครงการ :
ความต่อเนื่องของโครงการพัฒนาทักษะนักศึกษา 1 หลักสูตรต่อ 1 ชุมชน/โรงเรียน โดยใช้กระบวนการวิศวกรสังคม ดำเนินต่อเนื่องจากการสร้างฐานความร่วมมือระหว่างคณะและชุมชน โดยแต่ละปีจะมีการต่อยอดผลงานจากรุ่นสู่รุ่น พัฒนาแนวคิดหรือนวัตกรรมให้สอดคล้องกับบริบทที่เปลี่ยนไป ชุมชนยังคงเป็นพื้นที่การเรียนรู้จริงของนักศึกษา ขณะที่บุคลากรทำหน้าที่ส่งเสริม สนับสนุน และติดตามผลอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชน อันนำไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนทั้งด้านองค์ความรู้และคุณภาพชีวิตของคนในพื้นที่

ปัญหา/อุปสรรค :
ปัญหาและอุปสรรคจากการดำเนินโครงการ ได้แก่ ความไม่ต่อเนื่องของการประสานงานระหว่างหลักสูตรและชุมชน ข้อจำกัดด้านเวลาและงบประมาณของนักศึกษา รวมถึงความแตกต่างด้านความเข้าใจในกระบวนการวิศวกรสังคม ทำให้การดำเนินกิจกรรมบางส่วนล่าช้าหรือไม่บรรลุตามเป้าหมายที่กำหนด

แนวทางการปรับปรุง :
แนวทางการปรับปรุงโครงการควรมุ่งเน้นการวางแผนอย่างเป็นระบบและสร้างกลไกการมีส่วนร่วมที่เข้มแข็งมากขึ้น โดยเริ่มจากการประสานงานระหว่างคณะ หลักสูตร และชุมชนตั้งแต่ขั้นเตรียมการ เพื่อให้เกิดความเข้าใจร่วมกันในเป้าหมายและแนวทางดำเนินงาน ควรเพิ่มการอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการวิศวกรสังคมแก่ผู้เกี่ยวข้อง รวมถึงจัดสรรเวลาและงบประมาณให้เพียงพอและเหมาะสม นอกจากนี้ควรมีการติดตาม ประเมินผล และสรุปบทเรียนในแต่ละระยะ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการพัฒนาต่อยอดกิจกรรมในปีถัดไปให้มีประสิทธิภาพและเกิดผลลัพธ์ต่อชุมชนอย่างยั่งยืน

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
มหาวิทยาลัยควรส่งเสริมและสนับสนุนโครงการลักษณะนี้อย่างต่อเนื่อง โดยจัดให้มีงบประมาณและทรัพยากรที่เพียงพอ พร้อมทั้งสร้างระบบความร่วมมือระหว่างคณะ ชุมชน และหน่วยงานภายนอกให้มีความเข้มแข็ง ควรกำหนดนโยบายหรือแนวทางกลางในการดำเนินงานวิศวกรสังคมให้ชัดเจน รวมถึงส่งเสริมการเผยแพร่ผลงานและนวัตกรรมของนักศึกษาในวงกว้าง เพื่อเป็นต้นแบบและแรงบันดาลใจให้กับสถาบันอื่น ๆ ในการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน