โครงการส่งเสริมศิลปะกลองยาว

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : ดร.วุฒิกร เดชกวินเลิศ

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : นักศึกษา

พื้นที่ดำเนินงาน : บ้านดงใหญ่ ตำบล ดงใหญ่ อำเภอ วาปีปทุม จังหวัด มหาสารคาม 44120

ระยะเวลาดำเนินงาน : 29 มกราคม 2568 – 28 กุมภาพันธ์ 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
1. เพื่อเผยแพร่ ส่งเสริม และสืบสานศิลปวัฒนธรรมที่เป็นอัตลักษณ์ของท้องถิ่น
2. เพื่อสร้างเครือข่ายด้านศิลปวัฒนธรรม

กิจกรรมหลัก :
- ยกระดับการแสดงกลองยาวเพื่อความยั่งยืนสู่ชุมชน
- กิจกรรมการแสดงในงานศิลปะวัฒนธรรมอุดมศึกษาครั้งที่ 23 “ยอยศสิปปศิลป์ นฤตยาพิพัฒน์ สิบสองทศวรรษ ราชภัฏอยุธยา”
- ถอดบทเรียนเพื่อพัฒนาศักยภาพการแสดงกลองยาวเพื่อความยั่งยืนของชุมชน

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 48 คน

งบประมาณที่ใช้ : 400,000 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
1. นักศึกษาและบุคลากรคณะนิติศาสตร์ รวมจำนวน 48 คน ได้รับการพัฒนาทักษะด้านศิลปะการแสดงพื้นบ้าน (กลองยาว) และตระหนักถึงคุณค่าทางศิลปวัฒนธรรมไทย
2. เกิดการบูรณาการองค์ความรู้ด้านนิติศาสตร์กับศาสตร์ทางศิลปวัฒนธรรม ผ่านการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการแสดงกลองยาวในงาน ศิลปวัฒนธรรมอุดมศึกษาครั้งที่ 23 “ยอยศสิปปศิลป์ นฤตยาพิพัฒน์ สิบสองทศวรรษ ราชภัฏอยุธยา”
3. คณาจารย์ บุคลากร และนักศึกษาเกิดจิตสำนึกในการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม และสามารถเป็น “ทูตวัฒนธรรม” ของมหาวิทยาลัยในการเผยแพร่ Soft Power ของท้องถิ่นได้อย่างภาคภูมิใจ
4. ชุมชนบ้านดงใหญ่ อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และพัฒนาการแสดงกลองยาวในฐานะอัตลักษณ์ท้องถิ่นให้คงอยู่และถ่ายทอดสู่คนรุ่นใหม่
5. เกิดเครือข่ายความร่วมมือทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย จำนวน 38 เครือข่าย เพื่อส่งเสริมกิจกรรมทางศิลปวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
ด้านเศรษฐกิจ
- ส่งเสริมอาชีพในชุมชน เช่น การตัดเย็บชุดการแสดง การทำเครื่องดนตรี และการจัดแสดงงานวัฒนธรรม
- กระตุ้นเศรษฐกิจชุมชนจากกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง

ด้านสังคม
- ช่วยสืบสานและอนุรักษ์เอกลักษณ์ของท้องถิ่น “กลองยาวอีสาน” ให้คงอยู่เป็นมรดกวัฒนธรรม
- สร้างความภาคภูมิใจในภูมิปัญญาท้องถิ่นและเสริมสร้างความสามัคคีในชุมชน
- เกิดการถ่ายทอดองค์ความรู้ระหว่างรุ่น ทั้งจากชุมชนสู่นักศึกษา และจากนักศึกษาสู่เยาวชนรุ่นใหม่

ด้านการศึกษา
- นักศึกษาคณะนิติศาสตร์ได้เรียนรู้การบูรณาการศาสตร์กฎหมายเข้ากับศิลปวัฒนธรรม เพื่อพัฒนา Soft Power ของชุมชน
- คณาจารย์สามารถนำผลจากโครงการไปต่อยอดเป็นเนื้อหาในรายวิชา “กฎหมายกับสังคม” หรือ “กฎหมายกับวัฒนธรรม”
- มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามได้รับการยอมรับในบทบาทของสถาบันอุดมศึกษาที่ส่งเสริมการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม

ด้านสิ่งแวดล้อม
- สนับสนุนการใช้วัสดุธรรมชาติและวัสดุเหลือใช้ในการทำอุปกรณ์การแสดง เช่น การประดิษฐ์เครื่องประดับชุดการแสดงจากผ้าท้องถิ่น
- ลดการใช้วัสดุสิ้นเปลืองด้วยการนำของใช้กลับมาใช้ซ้ำ (Reuse) ในการจัดกิจกรรม

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
1. นักศึกษาและบุคลากรมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอนของโครงการ ตั้งแต่การเตรียมความพร้อม ฝึกซ้อมการแสดง ลงพื้นที่ชุมชน และร่วมแสดงในงานระดับชาติ
2. อาจารย์และบุคลากรทำหน้าที่เป็นผู้ประสานงาน วิทยากร และที่ปรึกษาในการออกแบบการแสดงและถอดบทเรียนหลังการแสดง
3. นักศึกษาได้ฝึกทักษะการทำงานเป็นทีม การสื่อสารระหว่างวัฒนธรรม และการแสดงออกเชิงสร้างสรรค์

ความต่อเนื่องของโครงการ :
1. สามารถต่อยอดเป็นโครงการประจำปีของคณะนิติศาสตร์ในรูปแบบ “วงกลองยาวชมพูพานเพื่อชุมชนยั่งยืน”
2. มีแนวทางพัฒนาเป็นกิจกรรมบูรณาการในรายวิชา หรือกิจกรรมพัฒนานักศึกษาเพื่อส่งเสริม Soft Power
3. สามารถขยายผลสู่การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการ “กลองยาวเพื่อการเรียนรู้วัฒนธรรมไทย” ให้กับนักเรียนในพื้นที่ใกล้เคียง
4. มีศักยภาพในการเป็นต้นแบบการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมที่ขับเคลื่อนโดยสถาบันการศึกษา

ปัญหา/อุปสรรค :
1. การฝึกซ้อมของนักศึกษาบางช่วงไม่ต่อเนื่อง เนื่องจากตรงกับช่วงเวลาสอบและภาระงานเรียน
2. งบประมาณจำกัด ทำให้การจัดทำเครื่องแต่งกายและอุปกรณ์ประกอบการแสดงบางส่วนต้องใช้วัสดุจากชุมชน
3. การเดินทางไปแสดงในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาต้องใช้เวลาและค่าใช้จ่ายสูง
4. การประสานงานระหว่างหน่วยงานภายในมหาวิทยาลัยและหน่วยงานภายนอกต้องใช้เวลานานกว่าที่คาดการณ์

แนวทางการปรับปรุง :
1. จัดตั้ง “ชมรมศิลปะพื้นบ้านกลองยาวชมพูพาน” ภายในคณะ เพื่อฝึกซ้อมและสืบสานกิจกรรมตลอดปี
2. ของบประมาณเพิ่มเติมเพื่อสนับสนุนค่าใช้จ่ายด้านการเดินทาง เครื่องแต่งกาย และอุปกรณ์แสดง
3. พัฒนาแผนฝึกซ้อมแบบต่อเนื่อง โดยบูรณาการเข้ากับกิจกรรมพัฒนานักศึกษา (กิจกรรม Soft Power)
4. สร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างคณะนิติศาสตร์กับคณะมนุษยศาสตร์ฯ และหน่วยงานวัฒนธรรม เพื่อขยายโอกาสในการเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรม

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
1. สนับสนุนให้ “วงกลองยาวชมพูพาน” เป็นตัวแทนถาวรของมหาวิทยาลัยในการเผยแพร่อัตลักษณ์ศิลปวัฒนธรรมอีสาน
2. จัดสรรงบประมาณระยะยาวสำหรับโครงการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมที่ขับเคลื่อน Soft Power ของสถาบัน
3. ส่งเสริมการพัฒนาองค์ความรู้และจัดทำหลักสูตรระยะสั้นด้าน “ศิลปวัฒนธรรมกับการพัฒนาชุมชน”
4. ผลักดันให้โครงการกลองยาวเป็นหนึ่งใน Best Practice ด้าน “ราชภัฏกับการพัฒนาท้องถิ่น” เพื่อเผยแพร่ในระดับชาติ