โครงการเผยแพร่อัตลักษณ์ศิลปวัฒนธรรม Soft Power มหาสารคาม ด้านอาหารและแฟชั่น

ผู้รับผิดชอบ ให้ข้อมูล : อ.สุนิศา โพธิแสนสุข

ความสอดคล้องกับยุทธศาสตร์มหาวิทยาลัย : พันธกิจสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นอย่างสร้างสรรค

แหล่งงบประมาณ : งบประมาณแผ่นดิน

กลุ่มเป้าหมาย : นักศึกษา

พื้นที่ดำเนินงาน : มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม ตำบล ตลาด อำเภอ เมืองมหาสารคาม จังหวัด มหาสารคาม 44000

ระยะเวลาดำเนินงาน : 1 พฤษภาคม 2568 – 17 พฤษภาคม 2568

วัตถุประสงค์โครงการ :
1. เพื่อสร้างสื่อสิ่งพิมพ์เกี่ยวกับสูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและแฟชั่น ในรูปแบบหนังสือ ฉบับภาษาไทยและภาษาอังกฤษแบบบูรณาการ (Soft Power) ภายใต้โครงการ 100 ปี มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม และ 160 ปี จังหวัดมหาสารคาม
2. เพื่อส่งเสริมและเผยแพร่สูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและลวดลายผ้าพื้นถิ่นอันเป็นอัตลักษณ์ประจำ 13 อำเภอ จังหวัดมหาสารคาม ผ่านรูปแบบการแสดง (หนังสั้น) เรื่อง ฮัก แพง สารคาม When Love is Woven ผ่านสื่อออนไลน์

กิจกรรมหลัก :
1. สัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้การปรุงอาหารจากเห็ดที่สะท้อนวิถีชีวิตของชาวจังหวัดมหาสารคาม ประกอบด้วย นึ่งเห็ดรวม แกงเห็ดรวม อ่อมเห็ดร่วม หมกเห็ดใส่ไข่ และซุปเห็ดรวม จากผู้เชี่ยวชาญ
2. สัมมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ลวดลายผ้าพื้นถิ่นอันเป็นอัตลักษณ์ประจำ 13 อำเภอ รวมถึงลายประจำจังหวัดมหาสารคาม 2 ลาย จากผู้เชี่ยวชาญ
3. สัมมนาแลกเปลี่ยนกระบวนการสร้างสื่อสิ่งพิมพ์เกี่ยวกับสูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและแฟชั่นในรูปแบบหนังสือ ฉบับภาษาไทยและภาษาอังกฤษแบบบูรณาการ (Soft Power) จากผู้เชี่ยวชาญ
4. ถ่ายทำภาคสนาม (หนังสั้น) เรื่อง ฮัก แพง สารคาม เพื่อส่งเสริมและเผยแพร่สูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและลวดลายผ้าพื้นถิ่นอันเป็นอัตลักษณ์ประจำ 13 อำเภอ รวมถึงลายประจำจังหวัดมหาสารคาม 2 ลาย ผ่านสื่อออนไลน์
5.ผยแพร่หนังสือ ฉบับภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ด้านสูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและส่งเสริมและอนุรักษ์ลวดลายผ้าพื้นถิ่นอันเป็นอัตลักษณ์ประจำ 13 อำเภอ รวมถึงลายประจำจังหวัดมหาสารคาม 2 ลาย ที่สะท้อนวิถีชีวิตของชาวจังหวัดมหาสารคามแบบบูรณาการ (Soft Power) ให้กับเครือข่ายราชภัฏ 38 แห่งทั่วประเทศ
6.เผยแพร่สูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและลวดลายผ้าพื้นถิ่นอันเป็นอัตลักษณ์ประจำ 13 อำเภอ รวมถึงลายประจำจังหวัดมหาสารคาม 2 ลาย ผ่านรูปแบบการแสดง (หนังสั้น) เรื่อง ฮัก แพง สารคาม When Love is Woven ผ่านสื่อออนไลน์

จำนวนผู้เข้าร่วมโครงการ : 50 คน

งบประมาณที่ใช้ : 700,000 บาท

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น :
ด้านเศรษฐกิจ
ส่งเสริมและประชาสัมพันธ์ ก่อให้เกิดการพัฒนาเชื่อมโยงไปในระดับวงกว้าง และยังสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ของจังหวัดมหาสารคาม ประเด็นการพัฒนาที่ 2 ส่งเสริมการนำองค์ความรู้ทางภูมิปัญญาเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสิ่งค่า บริการ การท่องเที่ยว เชิงประวัติศาสตร์ ศิลปะและวัฒนธรรม และการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์

ด้านสังคม
มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสูตรการปรุงอาหารจากเห็ดและการออกแบบเสื้อผ้า เครื่องแต่งกาย และแอคเซสเซอรี่แฟชั่น ดีไซเนอร์รุ่นใหม่และนักออกแบบท้องถิ่นได้นำลวดลายผ้าเหล่านี้ไปใช้ในการออกแบบคอลเลกชันที่ทันสมัย เช่น เสื้อผ้าแนว casual, ชุดทำงาน, หรือแม้กระทั่งชุดราตรี การแปรรูปผ้าทอเป็นสินค้าแฟชั่น ไม่เพียงแต่สร้างความภาคภูมิใจให้ชุมชน ยังเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับผ้าทอหลายเท่าตัว ช่วยให้ชุมชนมีรายได้จากการผลิตผ้า ตัดเย็บ และจำหน่ายสินค้าแฟชั่นก้าวสู่การเป็น “แฟชั่นอัตลักษณ์อีสาน” ที่ตอบโจทย์ทั้งด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม สามารถเป็นตัวอย่างของการพัฒนาอย่างสร้างสรรค์ ที่นำภูมิปัญญาเก่าแก่ของท้องถิ่นมาผสานกับแนวคิดสมัยใหม่ กลายเป็นแฟชั่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

ด้านการศึกษา
ได้ความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาที่มาของการส่งเสริมองค์ความรู้พื้นฐานจากผู้เชี่ยวชาญด้านสูตรการปรุงอาหารจากเห็ดการออกแบบเสื้อผ้าจากลายประจำอำเภอ 13 อำเภอ จังหวัดมหาสารคาม และการสร้างสื่อสิ่งพิมพ์รูปแบบหนังสือ โดยผู้เชี่ยวชาญ, แนวคิด และดำเนินงานออกแบบแนวคิด กำหนดประชากรและกลุ่มตัวอย่าง เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลและผู้ที่เกี่ยวข้องกับการบูรณาการ ศิลปะและวัฒนธรรมสู่ การเรียนการสอน หรือการบริการ วิชาการที่ส่งเสริมการ สร้างมูลค่า สืบสานต่อยอดภูมิปัญญา ท้องถิ่นเชิงวัฒนธรรม 100 ปี มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามอย่างยั่งยืน

ผลกระทบต่อชุมชน/สังคม :
ส่งเสริมการเผยแพร่อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมท้องถิ่นสู่ระดับภูมิภาคและประเทศ
โครงการมีส่วนสำคัญในการเผยแพร่อัตลักษณ์ด้านอาหารและแฟชั่นของจังหวัดมหาสารคามให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง ผ่านการนำเสนอความคิดสร้างสรรค์ของนักศึกษาและชุมชนในรูปแบบ Soft Power เช่น การออกแบบแฟชั่นผ้าไทยร่วมสมัย และการนำเสนออาหารพื้นถิ่นในมิติใหม่ ส่งผลให้เกิดการต่อยอดองค์ความรู้ทางวัฒนธรรมสู่อุตสาหกรรมสร้างสรรค์และการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม

สร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชนในการขับเคลื่อน Soft Power ไทย
โครงการส่งผลให้เกิดความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนท้องถิ่นในการสืบสานและพัฒนาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมร่วมกัน เกิดการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ การส่งเสริมอาชีพ และการสร้างรายได้จากผลิตภัณฑ์ผ้าไทยและอาหารพื้นถิ่น ซึ่งช่วยเสริมสร้างเศรษฐกิจฐานรากและความภาคภูมิใจของคนในท้องถิ่น

การมีส่วนร่วมของนักศึกษา/บุคลากร :
มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์และออกแบบนวัตกรรมวัฒนธรรมร่วมสมัย
นักศึกษาเข้ามามีบทบาทในการวิจัย ออกแบบ และนำเสนอผลงานที่ผสมผสานเอกลักษณ์ของศิลปวัฒนธรรมมหาสารคามกับแนวคิดสมัยใหม่ เช่น การออกแบบแฟชั่นผ้าไทยร่วมสมัย และการพัฒนาเมนูอาหารพื้นถิ่นเชิงสร้างสรรค์ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพของนักศึกษาในการใช้ Soft Power เป็นเครื่องมือในการสื่อสารวัฒนธรรมไทย

มีส่วนร่วมในการเผยแพร่และสื่อสารวัฒนธรรมสู่สังคมวงกว้าง
นักศึกษาเป็นผู้จัดกิจกรรม นิทรรศการ และสื่อประชาสัมพันธ์ที่นำเสนออัตลักษณ์ของอาหารและแฟชั่นในมิติใหม่ ทั้งในรูปแบบการแสดง การจัดบูธนิทรรศการ และสื่อดิจิทัลออนไลน์ ซึ่งไม่เพียงส่งเสริมทักษะการทำงานเป็นทีมและการสื่อสารสาธารณะ แต่ยังช่วยสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้แก่มหาวิทยาลัยในฐานะ “ต้นแบบของสถาบันที่ใช้ Soft Power ทางวัฒนธรรมขับเคลื่อนสังคม”

ความต่อเนื่องของโครงการ :
ต่อยอดสู่การพัฒนาอัตลักษณ์วัฒนธรรมเชิงพาณิชย์ (Cultural Branding)
โครงการสามารถพัฒนาอย่างต่อเนื่องโดยนำองค์ความรู้และผลงานจากกิจกรรมด้านอาหารและแฟชั่นมาพัฒนาสู่ผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์ภายใต้ตราสัญลักษณ์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าชุมชน และต่อยอดสู่อุตสาหกรรมสร้างสรรค์ในระดับภูมิภาค

ขยายผลสู่การจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ Soft Power ด้านศิลปวัฒนธรรม
มหาวิทยาลัยสามารถดำเนินการต่อเนื่องโดยจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ถาวรเพื่อรวบรวมองค์ความรู้ ผลงานการออกแบบ และงานวิจัยด้านอาหารและแฟชั่น สร้างเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับนักศึกษา ชุมชน และผู้ประกอบการท้องถิ่น เพื่อให้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน

ปัญหา/อุปสรรค :
ในการดำเนินโครงการเผยแพร่อัตลักษณ์ศิลปะและวัฒนธรรม Soft Power มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามด้านอาหารและแฟชั่น ภายใต้โครงการ 100 ปี มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม และ 160 ปี จังหวัดมหาสารคาม แม้จะได้รับความร่วมมือจากหลายภาคส่วนและดำเนินกิจกรรมได้ตามแผนงานเป็นส่วนใหญ่ แต่ก็ยังพบปัญหาและอุปสรรคบางประการที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพของการดำเนินงาน ซึ่งสามารถสรุปได้ดังนี้
1. ข้อจำกัดด้านระยะเวลาในการดำเนินโครงการ
ช่วงเวลาการจัดเตรียมกิจกรรมมีความกระชั้นชิด ทำให้เกิดความเร่งรีบในการวางแผน ประสานงาน และผลิตสื่อหรือวัสดุที่เกี่ยวข้อง ส่งผลให้บางกิจกรรมขาดความละเอียดหรือไม่สามารถดำเนินการได้เต็มศักยภาพ
2. การประชาสัมพันธ์เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้ไม่ทั่วถึง
ในช่วงเริ่มต้นของโครงการ การสื่อสารประชาสัมพันธ์ยังไม่ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย โดยเฉพาะกลุ่มเยาวชนในต่างอำเภอหรือชุมชนห่างไกล ทำให้จำนวนผู้เข้าร่วมบางกิจกรรมต่ำกว่าที่คาดการณ์ไว้

แนวทางการปรับปรุง :
จากการดำเนินโครงการเผยแพร่อัตลักษณ์ศิลปะและวัฒนธรรม Soft Powerมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามด้านอาหารและแฟชั่นภายใต้โครงการ 100 ปี มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม และ 160 ปี จังหวัดมหาสารคาม และผลการประเมินโดยรวม พบว่ากิจกรรมสามารถส่งเสริมอัตลักษณ์วัฒนธรรมท้องถิ่นและสร้างความเข้าใจในแนวคิด Soft Power ได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม เพื่อให้โครงการในลักษณะนี้สามารถขยายผลและพัฒนาอย่างยั่งยืนในอนาคต จึงมีข้อเสนอแนะในประเด็นต่าง ๆ ดังนี้
1. การขยายระยะเวลาในการดำเนินโครงการ
ควรกำหนดระยะเวลาในการเตรียมการและดำเนินกิจกรรมให้เหมาะสม เพื่อให้สามารถวางแผนอย่างรอบคอบ และดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งด้านการจัดกิจกรรม การสื่อสารประชาสัมพันธ์ และการสร้างความร่วมมือกับหน่วยงานภายนอก
2. ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในทุกขั้นตอน
ควรเปิดโอกาสให้ชุมชนได้มีบทบาทตั้งแต่การออกแบบกิจกรรม การนำเสนอองค์ความรู้ท้องถิ่น ไปจนถึงการติดตามและประเมินผล เพื่อสร้างความรู้สึกเป็นเจ้าของ และสร้างพลังชุมชนในการขับเคลื่อน Soft Power อย่างยั่งยืน
3. สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับภาคการศึกษาและภาคธุรกิจ
ควรสร้างความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัย หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และเครือข่ายนักออกแบบ/ผู้ประกอบการ เพื่อผลักดันการต่อยอดองค์ความรู้ด้านอาหารและแฟชั่นสู่การพัฒนาเชิงพาณิชย์ และสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจจากวัฒนธรรมท้องถิ่น
4. พัฒนาหลักสูตรหรือกิจกรรมต่อเนื่องในลักษณะ “คลินิกวัฒนธรรม” หรือ “ห้องเรียนชุมชน”
เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ต่อเนื่อง ควรมีการจัดกิจกรรมระยะยาว เช่น อบรมเชิงลึกด้านการแปรรูปอาหารพื้นบ้าน การออกแบบผลิตภัณฑ์แฟชั่นจากผ้าท้องถิ่น รวมถึงการอบรมการตลาดออนไลน์ เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอาชีพจากวัฒนธรรมอย่างเป็นระบบ

ข้อเสนอแนะต่อมหาวิทยาลัย :
ส่งเสริมการบูรณาการ Soft Power เข้ากับหลักสูตรและการเรียนการสอน
มหาวิทยาลัยควรสนับสนุนให้นำแนวคิด Soft Power ด้านศิลปวัฒนธรรมเข้ามาบูรณาการในรายวิชาต่าง ๆ โดยเฉพาะสาขาที่เกี่ยวข้องกับศิลปะ วัฒนธรรม และอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ เพื่อสร้างบัณฑิตที่มีทั้งความรู้ทางวิชาการและความสามารถในการใช้วัฒนธรรมเป็นพลังขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคม

จัดตั้งโครงการต่อยอดความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายชุมชนและเอกชน
มหาวิทยาลัยควรสร้างความร่วมมือระยะยาวกับหน่วยงานท้องถิ่น ภาคเอกชน และเครือข่ายผู้ประกอบการ เพื่อพัฒนาแนวทางการเผยแพร่อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมอย่างเป็นระบบและยั่งยืน รวมถึงเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้ฝึกประสบการณ์จริงในพื้นที่ ผ่านกิจกรรมสหกิจศึกษาและการบริการวิชาการเพื่อชุมชน